Kolokwializmy w języku hiszpańskim czyli gadamy jak Hiszpanie

Planując wyjazd do Hiszpanii nie możesz zapomnieć o tym, że w języku hiszpańskim, szczególnie w mowie potocznej, znajduje się wiele kolokwializmów. Krem do opalania i słomkowy kapelusz kupisz na miejscu. Gorzej będzie jeżeli nie zrozumiesz co mówią do Ciebie ludzie na ulicy. Warto poznać kilka cennych zwrotów życia codziennego.

Hiszpanie to ludzie, którzy nad wyraz cenią sobie spontaniczność, prostotę, szybkość komunikacji. Wszystko co formalne, sztywne, sztampowe jest dalekie od ich filozofii życiowej. Niestety ale nawet będąc prymusem na zajęciach, posiadając certyfikat na wysokim poziomie biegłości językowej, znając wszystkie reguły gramatyczne niczym tabliczkę mnożenia po wylądowaniu w Hiszpanii możemy się głęboko rozczarować i zwątpić w swoje umiejętności.

Aby oszczędzić Ci traum życiowych, zawodu i nieprzyjemności zapraszam Cię w krótką podróż po niektórych kolokwializmach, z którymi spotkałam się na początku mojej przygody.

Wujek i ciocia czyli od rodziny nie uciekniesz

Pierwszym usłyszanym słowem, które wywołało we mnie konsternację było obecne praktycznie w każdej konwersacji słowo tío/tía (wujek/ciocia). Pomyślałam… ¿Qué pasa? Czy ja wylądowałam na jakimś zlocie rodzinnym? Czy może wszyscy są tak serdeczni, że traktują się jak jedna wielka rodzina?                                                

Jak się później okazało znaczenie tego wyrazu nieco odbiega od słownikowej definicji. Oznacza przyjaciel (amigo), koles, ziomek, gość (colega). Dlatego jest tak powszechne. W zależności od sytuacji może mieć zabarwienie pozytywne albo negatywne. Zerknij na przykłady:

• Qué miedo pasé, tío. Koleś ale się przestraszyłem!
• Tío, ¡he conocido a una chica genial!. Stary, poznałem genialną dziewczynę.   
• Tía buena. Niezła laska

Synonim słowa dziewczyna i chłopak

Młodzież oraz ludzie starsi używają podczas rozmów słowa chaval/chavala (chłopak/dziewczyna). Ucząc się języka hiszpańskiego na kursie językowym zapewne spotkałeś się ze słowami chico i chica, które znaczą to samo, jednak chaval i chavala jest używane w mowie potocznej.

• Este chaval está destinado a hacer grandes cosas. Ten chłopak jest przeznaczony do zrobienia ważnych rzeczy.

Niski, jagoda czy okrzyk radości?

Przemierzając ulice słonecznej Hiszpanii, wszędzie słychać okrzyki “baja”. Co to takiego?

W języku hiszpańskim występuje kilka słów, które wymawiane brzmią identycznie, jednak oczywiście ich pisownia i znaczenie całkowicie się różnią. Otóż, pierwszy przykład słowa, którego wymowa brzmi “baja” to balla czyli jagoda, ale jak się pewnie domyślasz to nie o to znaczenie chodzi. Drugie słowo to valla, które oznacza ogrodzenie, z kolei trzecie to vaya i właśnie o to wykrzyknienie chodzi. Wyraża radość, podziw. Może oznaczać również niezadowolenie, rozczarowanie czy smutek.

• Pablo ha aprobado todas las asignaturas,¡vaya! Wow! Pablo zaliczył wszystkie przedmioty!
• No podemos ir al teatro. Se ha suspendido la sesión, ¡vaya! O nie! Nie możemy iść do teatru; wstrzymano spektakl.
• ¡Vaya día! Co za dzień!

W Hiszpanii wszyscy jesteśmy piękni

Bez względu na to co myślimy o sobie, w Hiszpanii, wszyscy możemy poczuć się niczym Angelina Jolie lub Brad Pitt na festiwalu filmowym w Cannes. Zapewniam Cię, że wchodząc do sklepu, restauracji zostaniesz obrzucony wiązanką epitetów i to wcale niewybrednych lecz bardzo pochlebnych. Otóż w Hiszpanii każdy jest guapo/guapa czyli ładny, ładna. Niesamowicie popularnym przywitaniem jest:

• Hola guapo/guapa! Cześć piękny, piękna.

Miłość ponad wszystko

Przebywając w Hiszpanii nieraz miałam poczucie jakby spływała na mnie fala miłości. Tam na porządku dziennym są zwroty (nawet między całkowicie obcymi sobie ludźmi) takie jak:

• cariño (kochanie),
• cielo (w pieszczotliwym znaczeniu również oznacza kochanie, oprócz tego niebo),
• nene/nena (maleństwo),
• hijo/hija (skarbie, kochanie ale również syn, córka).

Miłość po hiszpańsku można wyrazić na trzy sposoby? Więcej na ten temat znajdziesz w tutaj https://langusta.io/blog/walentynki-czyli-o-milosci-jezyku-hiszpanskim/

Różne sposoby powiedzenia, że coś nam się podoba

Bardzo popularnym terminem, z którym na pewno spotkasz się nie raz jest przymiotnik guay czyli cudowny:

• ¡Qué guay! Ale cudowne!
• Me parece guay. Estoy de acuerdo. Wydaje mi się cudowne. Zgadzam się.
• Qué casa más guay tienes, tío. Koleś, masz najcudowniejszy dom.

Synonimem słowa guay, często stosowanym jest mono czyli ładny, piękny, słodki (np. o dziecku), używamy zarówno mówiąc o ludziach jak i rzeczach:

• De niño era bastante mono. Jako dziecko byłem dosyć słodki.
• Un vestido mono. Piękna sukienka.

Chulo to kolejne, zazwyczaj pozytywnie nacechowane słowo cieszące się dużą popularnością wśród Hiszpanów. W mowie potocznej oznacza piękny, zabawny, słodki:

• Mira que coche más chulo tengo. Patrz, mam najpiękniejszy samochód.
• Mírala que tía más chula es. Patrz na nią jaka ładna!

Jednak czasami wskazuje na człowieka aroganckiego, zarozumiałego czy despotycznego.

• Ese es un chulo y está siempre presumiendo de todo lo que tiene. Ten to jest próżniak, zawsze chełpi się tym co ma.

Hiszpańskie skróty

Hiszpanie podczas rozmowy używają wielu skrótów (acortamientos). Bądź gotowy na ich użycie od pierwszych interakcji z Nimi. Do tych najpopularniejszych należą:

• la peli od słowa la película czyli film
• la bici od słowa la bicicleta czyli rower
• la uni od słowa la universidad czyli uniwersytet
• el/la profe od słowa el profesor, la profesora profesor, nauczyciel/ka
• la moto od słowa la motocicleta motor
• la foto od słowa la fotografía zdjęcie

O hiszpańskich skrótach pisaliśmy także przy okazji języka sms jaki stosują Hiszpanie każdego dnia. https://langusta.io/blog/jezyka-sms-czyli-rozmawiaja-ze-soba-hiszpanie/

Mleko nie zawsze do spożycia

W języku hiszpańskim jest kilka wyrażeń ze słowem leche (mleko), które wcale nie mają związku z produktem do picia. Możesz je usłyszeć na ulicy, w barze, w rozmowie między znajomymi. Należą do nich między innymi:

• ser la leche (ser increble) – być wspaniałym
• Esta chica es la leche. Ta dziewczyna jest wspaniała.
• ir a toda leche (ir muy rapido) – iść bardzo szybko
• No tengo tiempo, tengo que ir a toda leche a la escuela. Nie mam czasu, muszę szybko iść do szkoły.
• estar de mala leche (estar de mal humor) – być w złym humorze
• Estoy de muy mala leche, he suspendido el examen. Jestem w bardzo złym humorze, nie zdałem egzaminu.

Takie oraz inne wyrażenia kolokwialne możesz usłyszeć każdego dnia będąc na ulicach hiszpańskich miast i miasteczek. Myślę, że wiadomości z tego artykułu będą dopiero początkiem pogłębiania wiedzy w tej materii. Jeżeli znasz inne, podziel się z nami poniżej w komentarzach.

Autorem tekstu jest Judyta Gorzała, pasjonatka i nauczycielka języka hiszpańskiego. Stypendystka programu Erasmus.