Koncentracja – święty graal samodzielnej nauki języka hiszpańskiego

Nauka bez koncentracji jest jak jedzenie warzyw bez dodatku oliwy (tłuszczu). Niby coś się wchłania ale jednak więcej się marnuje, nie mówiąc o efektach. Bez wysokiej jakości oliwy / koncentracji nie ma mowy o wzroście zarówno poziomu witamin w ciele jak i  wiedzy w głowie.

Po lekturze tego artykułu będziesz w stanie podnieść skuteczność procesu uczenia się o zauważalne gołym okiem efekty.

Era informacji czy era chaosu?

Wejście głębiej w temat koncentracji i jej wpływu na proces uczenia się języka hiszpańskiego wymaga zdefiniowania pewnego problemu.

Żyjemy w czasach gdy każdego dnia powstaje 2.5 quintilliona bajtów informacji. Nigdy wcześniej, w żadnym momencie historii, ludzkość nie miała dostępu do większych zasobów wiedzy, informacji oraz treści niż obecnie.

Problem polega na tym, że sposób działania naszego mózgu niewiele różni się w działaniu mózgu chłopa pracującego na roli w XVIII wieku. Nasz mózg nie rozwija się tak szybko jak informacja, a biologia mówi sama za siebie. Nie jesteśmy przystosowani do analizy i konsumpcji danych w takiej ilości, jaką pochłaniamy każdego dnia poprzez dostępne media – tv, radio, internet, social media.

Koncentracja jako umiejętność

Ludzki umysł wykształcił w procesie ewolucji mechanizmy, które umożliwiły nam przetrwanie w sytuacjach zagrażających życiu. Jednym z nich jest koncentracja. Zdolność koncentrowania się działa jak filtr umożliwiający mózgowi precyzyjną selekcję informacji, potrzebnych w danym momencie do sprawnego wykonania konkretnego działania. W trakcie nauki może to być np. zapamiętywanie słówek z języka hiszpańskiego.

Skoncentrowanie podczas uczenia się jest kluczowe i konieczne ale mechanizm ten musi być używany świadomie i celowo. Umysł musi wejść w tryb umożliwiający pracę z nowymi informacjami.

Najlepsze jest to, że koncentrację możesz traktować jako umiejętność, którą można, należy ćwiczyć i rozwijać. Niestety nasz system edukacji nie jest przystosowany do rzeczywistości, w której żyjemy i zapewne nikt nie nauczył cię nigdy jak należy podejść do tego zagadnienia.

Na końcu artykułu przedstawię listę ćwiczeń do samodzielnego wykonania, pomocnych podczas treningu koncentracji.

Czynniki wpływające na koncentrację

Zdolność do głębokiej koncentracji uzależniona jest od wielu czynników. Nie jestem w stanie określić dokładnie wskazówek wspierających twój proces koncentrowania się, gdyż jest to kwestia indywidualna, uzależniona od twoich stanów, nawyków i przyzwyczajeń.

Możemy jednak podzielić czynniki na wewnętrzne i zewnętrzne. Wewnętrzne (głód, przejedzenie, niedobór lub nadmiar snu, choroba) to te, które dotyczą człowieka, tkwią w jego wnętrzu. Zewnętrzne czynniki (hałas, inni ludzie, temperatura) są niezależne od nas, dotyczą otaczającego świata.

Ważne jest aby zrozumieć w jakich okolicznościach nauka i koncentracja jest u ciebie na najwyższym poziomie. Poznanie siebie umożliwi organizację przestrzeni i czasu w taki sposób aby siadać do nauki języka hiszpańskiego w momencie najbardziej sprzyjającym procesowi uczenia się i koncentracji.

Poznanie siebie zacznij od pytania – kiedy udało Ci się mocno nad czymś skoncentrować i jakie towarzyszyły temu okoliczności? Przeanalizuj wszystko i zapisz czynniki, które miały pozytywny oraz negatywny wpływ na koncentrację.

Najbardziej efektywna nauka języka hiszpańskiego polega z jednej strony na unikaniu czynników mających negatywny wpływ na umysł (zmęczenie, hałas, choroba, stres), a z drugiej na organizacji przestrzeni i czasu według dopasowanych do ciebie wzorców.

Jak wspierać koncentrację w trakcie nauki?

Najbardziej znaczące, według mnie, aspekty mające wpływ na koncentrację:

1. Motywacja do nauki
2. Ogólne samopoczucie organizmu oraz sprawność fizyczna
3. Dieta oraz nawodnienie organizmu (elektrolity)
4. Miejsce nauki oraz organizacja przestrzeni
5. Asertywność

Motywacja jest, według mnie, najważniejszym czynnikiem wspierającym koncentrację. Rozwinę tę myśl w następnej części artykułu.

Twój organizm działa jak maszyna zgodnie z piramidą Maslova. Jeżeli nie zapewnisz mu odpowiedniego traktowania w zakresie diety, sprawności fizycznej oraz paliwa do realizacji procesów biologicznych to nie będzie w stanie odwdzięczyć się wysokim poziomem pracy umysłowej. Dbaj o swoje zdrowie.

Ludzki umysł uwielbia nawyki. Umożliwia mu to optymalizację wykorzystania zasobów energetycznych. Wykorzystaj je i zapewnij sobie warunki, do których jesteś przyzwyczajony aby umysł nie musiał przystosowywać się ponownie do nowych okolicznościach. Nie ograniczaj się jednak do jednego ulubionego miejsca nauki.

Naucz się mówić: NIE. Asertywność to cecha ludzi silnych psychicznie. Koncentracja wymaga siły w odrzuceniu od siebie wszelkich pokus. Nie daj sobie zabrać cennego czasu i energii do nauki. Upływający czas to nieodnawialny zasób, który należy traktować z wielkim szacunkiem. Nie marnuj go na głupoty.

Motywacja = koncentracja

Koncentracja wymaga motywacji do osiągnięcia określonego celu. Zanim zaczniesz robić cokolwiek wymagającego koncentracji, bardzo wyraźnie odpowiedz sobie na pytanie dlaczego to robisz i jaki jest twój ostateczny cel. Twój umysł potrzebuje byś świadomie włączył filtr informacyjny ukierunkowany na realizację twoich założeń edukacyjnych.

Ważne jest aby motywacja została właściwie opisana lub zilustrowana. Użyj wyobraźni, wybierz właściwe narzędzie (ołówek, kredki, długopis) i namaluj to co chcesz osiągnąć.

Przed nauką języka hiszpańskiego często wizualizuję sobie, że mieszkam w Hiszpanii. Widzę jak biegle rozmawiam z ludźmi na ulicy, w restauracji lub pracy. Posługuję się językiem bez problemu w codziennych sytuacjach. Potrafię wyobrazić sobie jaką sprawia mi to przyjemność. Czuję to.

Takie seanse hiszpańskiego są dla mnie ogromnym zastrzykiem motywacji. Po nich z przyjemnością siadam do nauki, gdyż koncentracja nie stanowi problemu. Chcę osiągnąć swój cel.

Spróbuj ułożyć swoją historię związaną z ostatecznym celem nauki jako motywem przewodnim.

Celuj w małe cele

Zanim jednak włączę projektor w mojej głowie i zobaczę hiszpański film ze mną w roli głównej, bardzo dokładnie planuję czego chcę nauczyć się w trakcie najbliższej godziny.

To ważne by umysł miał konkretne zadanie do wykonania w określonych ramach czasowych.

Wyznaczanie materiału do opanowania z wyprzedzeniem pozwala przygotować się mentalnie do wysiłku, którego umysł, co do zasady, nie lubi. Naukę i koncentrację umysł traktuje jak siłownię.

Powszechnie wiadomo, że wyjście na siłownię jest najtrudniejsze. Gdy to już zrobisz, pojawia się radość i przyjemność. Po powrocie do domu czujesz satysfakcję i widzisz efekty. Tak samo jest z nauką.

Dobrze mieć długoterminowy plan nauki języka hiszpańskiego. O tym jednak będzie osobny artykuł.

Uspokój gonitwę myśli

W ciągu każdego dnia w naszym umyśle pojawia się od 20 do 70 tysięcy myśli. Jak nad tym zapanować?

Z koncentracją jest trochę jak z modlitwą. Wymaga ona od nas “wyłączenia” mózgu na inne sprawy niż te, które w danym momencie są przedmiotem naszego zainteresowania.

Niestety łatwiej powiedzieć niż zrobić. Moje ulubione sposoby na spokój w myślach to:

1. Kontemplacja braku myśli
2. Żonglowanie
3. Antycypowanie uczących się

Zatrzymanie gonitwy myśli to duży wysiłek ale tylko gdy zabierasz się do tego pierwszy raz.

W kontemplacji braku myśli zamykam oczy, wybieram obszar ciemności przede mną (chodzi o to by nie ruszać gałkami ocznymi) i skupiam się na nim starając się odrzucić wszystkie pojawiające się myśli.

Dodatkowo koncentruję się na oddechu by był równomierny i długością zbliżony do wypowiadanych w myślach słów – (wdech)muchas (wydech)gracias.

Po 5 minutach mój umysł wycisza się na tyle, że nie muszę już koncentrować się na oddechu i słowach, a dobijające się do głowy myśli ustają. Wprowadza to spokój i ciszę, tak bardzo potrzebną do nadchodzącej nauki języka hiszpańskiego.

Żonglerka to z kolei metoda bazująca na odwrotnym mechanizmie wykorzystującym dwie półkule mózgu. Świadomie zatrudniamy całe nasze ciało aby zastąpić lawinę myśli troską o wykonanie poprawnie skomplikowanego zadania.

Żonglowanie sprawia, że w móżdżku powstają nowe neurony i połączenia neuronalne. Ten sam efekt ma miejsce także, gdy uczysz się nowych umiejętności. Przekazywanie piłki z rąk do rąk wymusza komunikację między lewą, a prawą półkulą.

Nie umiesz żonglować?

Antycypacja to metoda znana wszystkim specjalistom od marketingu i reklamy. Badania pokazują, że przyglądanie się jakiejś czynności powoduje w naszym mózgu reakcję podobną do tej gdybyśmy sami robili to co widzimy.

Dlatego w reklamach pokazuje się ludzi jedzących / pijących po to by umysł oglądającego zapragnął tego samego.

Bazując na tej wiedzy włączam sobie czasami filmik, na którym widać ludzi uczących się, przygotowując mój umysł na to samo. Spróbuj.

Koncentracja to miecz obosieczny

Gdy wyćwiczymy umysł w sztuce koncentracji musimy uważać na skutki uboczne.

Głęboka koncentracja to stan, w którym możemy nie zauważyć rzeczy lub wydarzeń, które dzieją się w tym samym momencie. Efekt selektywnej uwagi został przedstawiony na poniższym filmiku.

Zadanie: policz ile razy zawodnicy w białych strojach podali sobie piłkę

W procesie uczenia się języka hiszpańskiego lub innego języka obcego ważne jest by nie skupiać się tylko na jednej czynności np. uczeniu się słówek. Roztropnie jest uczyć się wszystkich lub niektórych umiejętności językowych jednocześnie. Nie wpadnij w pułapkę selektywnej uwagi, ograniczającej efektywność nauki.

Przykładowo nauka słownictwa z języka hiszpańskiego może wyglądać tak, że tłumaczymy słowo, uczymy się jego wymowy fonetycznej, tworzymy z nim zdanie i staramy się wypowiedzieć je na głos, ćwicząc akcent. Nie zapomnij również uczyć się słówek w kontekście ich użycia.

Więcej na ten temat nauki słownictwa możesz przeczytać w artykułach:

1. 15 najskuteczniejszych metod nauki słówek języka hiszpańskiego
2. 5 bezcennych rad jak uczyć się języka hiszpańskiego
3. 8 prostych metod nauki słówek języka hiszpańskiego
4. 8 sposobów jak uczyć się języka hiszpańskiego

Pomidor dobry w trakcie nauki języka hiszpańskiego

W świecie technologii oraz programowania wymyślona została tzw. metoda pomodoro umożliwiająca świadome zarządzanie czasem w którym pozostajemy w stanie najwyższej koncentracji.

Wikipedia o tej technice mówi tak (trochę angielskiego):

The Pomodoro Technique is a time management method developed by Francesco Cirillo in the late 1980s.The technique uses a timer to break down work into intervals, traditionally 25 minutes in length, separated by short breaks. These intervals are named pomodoros, the plural in English of the Italian word pomodoro (tomato), after the tomato-shaped kitchen timer that Cirillo used as a university student.

W skrócie chodzi o to by podzielić czas nauki na interwały o stałej długości (np. 20 minut), podczas których realizujemy tylko to co bezpośrednio związane jest z nauką języka obcego. Niczym innym nie zaprzątamy sobie głowy.

Czas odmierzamy zegarkiem co do sekundy i pracujemy najintensywniej jak to możliwe.

Po upływie przewidzianego czasu robimy krótką (2-5 minut) przerwę, której celem jest przygotowanie mózgu do kolejnego intensywnego interwału.

Podsumowanie

Skoro dotarłeś, aż do samego końca to znaczy, że poważnie podchodzisz do tematu samodzielnego uczenia się języka hiszpańskiego w domu.

Poświęciłeś kilka minut swojego życia dlatego chcę abyś zapamiętał, że koncentracja to umiejętność, którą można wyćwiczyć. Na jej poziom mają wpływ czynniki wewnętrzne i zewnętrzne. Określ te pozytywne i je wzmacniaj. Unikaj natomiast tych, które mają negatywny wpływ na proces uczenia się.

Bardzo konkretnie zdefiniuj ostateczny cel nauki języka hiszpańskiego i wizualizuj go przed każdą sesją uczenia się. Planuj godziny nauki, które od dzisiaj będziesz dzielił na określonej długości interwały – pomodoro.

Acha … i naucz się żonglować – proszę.

Ćwiczenia koncentracji

Koncentracja w ruchu

Idąc ulicą, postaraj się zaobserwować i zapamiętać jak najwięcej szczegółów z otaczającego świata. Zapamiętaj hasła reklamowe, wygląd ulic, twarze i strój przechodniów, marki mijających cię samochodów. Po dojściu na miejsce zanotuj, co zaobserwowałeś. Jeżeli będziesz regularnie wykonywał ćwiczenie, zobaczysz, że listy będą coraz dłuższe.”

Zapamiętaj zdjęcie

Rzuć okiem na zdjęcie w gazecie (nie patrz na nie dłużej niż 3 s), a następnie spróbuj je sobie jak najdokładniej przypomnieć. Pomogą ci w tym następujące pytania:

1. Czy na obrazku widziałeś ludzi, czy zwierzęta?
2. Czy obraz był statyczny, czy dynamiczny?
3. Czy były na nim rośliny?
4. Czy zdjęcie zrobiono w jakimś wnętrzu, czy na zewnątrz?
5. Czy scena była nacechowana emocjonalnie?
6. Jakie emocje wzbudził w tobie obraz?

Zanim ponownie spojrzysz na zdjęcie, zapisz swoją odpowiedź poniżej.

Słuchanie odgłosów świata zewnętrznego

Otwórz okno i usiądź przy nim wygodnie. Zamknij oczy i wsłuchaj się wyłącznie w odgłosy dochodzące z zewnątrz. Staraj się ignorować wszystkie dźwięki pochodzące z wewnątrz pomieszczenia. Odsuń także od siebie wszystkie myśli niezwiązane z tym, co słyszysz. Postaraj się zinterpretować jak najwięcej dźwięków. Zastanów się, czy syrena, którą słyszysz, to odgłos karetki, czy straży pożarnej, czy rytmiczne uderzanie to trzepanie dywanu, a może dźwięk ma zupełnie inne źródło?

Wytrwaj w takim stanie 2–3 min. Następnie wypisz dźwięki, które udało ci się usłyszeć:”

Słuchanie serwisu informacyjnego

Włącz telewizor lub odbiornik radiowy podczas serwisu informacyjnego i ustaw średni poziom głośności, a następnie opuść pomieszczenie, w którym się znajduje. Usiądź wygodnie w sąsiednim pokoju i zamknij oczy. Postaraj się wysłuchać całości lub chociaż części serwisu, nie zwracając uwagi na żadne inne dźwięki. Gdy dobiegnie końca, wyłącz telewizor lub radio i spróbuj wynotować jak najwięcej informacji, które udało ci się zapamiętać. Jeśli potrafisz, podczas notowania użyj mapy myśli. Będzie dużym ułatwieniem, ponieważ ograniczy liczbę koniecznych do zapisania słów, dzięki czemu zdążysz więcej zanotować w krótszym czasie.

Następnym razem, gdy będziesz wykonywał to ćwiczenie, ustaw odbiornik nieco ciszej.

Jeżeli zdecydujesz się na regularne wykonywanie tego ćwiczenia, szybko zauważysz, że notatki będą coraz bardziej szczegółowe i kompletne.

Nudny wykład

Poszukaj w telewizji lub internecie transmisji wykładu lub przemówienia, którego temat cię nie interesuje bądź cię nie dotyczy. Wysłuchaj co najmniej 10 min, a następnie odpowiedz na pytania:

1. Jaka była główna teza mówcy?
2. Jakie informacje były dla ciebie nowe?
3. O czym już wiedziałeś?
4. Czy było coś, na co mówca pozwolił ci spojrzeć w nowy sposób?
5. Z jaką częścią przemówienia się nie zgadzasz?
6. Co cię w nim najbardziej zainteresowało?

Postaraj się zapisać odpowiedzi w postaci mapy myśli.

Źródło: przykłady zaczerpnięte z książki pt.”Jak uczyć się szybciej i skuteczniej” autorstwa Natalii i Krzysztofa Minge