Sztuka pisania listów formalnych i nieformalnych w języku hiszpańskim

Wydawałoby się, że pisanie listów w czasach Internetu światłowodowego, social mediów oraz wszechobecnych komunikatorów internetowych to umiejętność archaiczna jak Windows 98 na komputerach klasy PC. Okazuję się jednak, że format ten żyje i ma się dobrze, szczególnie w świecie ludzi “dorosłych” czyli w tzw. relacjach administracyjno – służbowych. Prawda jest taka, że życie, prędzej czy później, zmusi każdego do napisania listu urzędowego czy tego chce czy nie.

Dlatego usiądź wygodnie, weź głęboki oddech i daj sobie kilkanaście minut solidnego czytania, gdyż sztuce komunikowania się w nienaturalnym języku i w nienaturalny sposób poświęcam niniejszy artykuł.

Co to znaczy list formalny i list nieformalny

Każdą wypowiedź, a szczególnie dłuższy tekst warto rozpocząć od krótkiego wprowadzenia. 

Zanim przejdę do szczegółów dzisiejszego tematu spróbuję odpowiedzieć na pytanie czym według mnie jest list formalny i list nieformalny.

Generalne list, sam w sobie, jest wypowiedzią pisemną, w której autor czyli nadawca zwraca się do osoby lub instytucji, czyli odbiorcy, w celu przekazania lub uzyskania pewnych informacji. 

Słowo list może być na początku lekko mylące. Nie zawsze chodzi o list rozumiany jako tekst zapisany na kartce w kratkę, w którym zamieszczamy pisemną reprezentację naszych myśli. 

Zatem list formalny lub nieformalny to zbiorcza nazwa dla wszystkich form oficjalnego i nieoficjalnego komunikowania się pomiędzy osobami oraz instytucjami w celu realizacji konkretnych zadań lub interesów. W dalszej części artykułu wskażę formy jakie mogą przybierać listy formalne i nieformalne oraz skupię się na różnica pomiędzy nimi.

O tym czy mamy do czynienia z listem formalnym czy nieformalnym decydują przede wszystkim trzy rzeczy: 

1. adresat listu, 
2. sposób w jaki formułujemy zdania będące treścią listu oraz 
3. sposób rozłożenia treści.

I teraz już konkretnie. List formalny jest taką formą wypowiedzi, którą stosujemy w kontaktach z osobami, których nie znamy osobiście, i co do których należy zwracać się zachowując odpowiednie słownictwo i tzw. protokół.. 

Natomiast list nieformalny napiszemy do osoby, którą dobrze znamy (np. do przyjaciela czy członka rodziny) i możemy używać mniej formalnego słownictwa nie zachowując reguł, którymi wypełniony jest list formalny.

List formalny i nieformalny różni ponadto cel oraz charakter stylu w jakim będziemy spisywali nasze myśli. Ważne by konsekwentnie trzymać się wybranego sposobu narracji od początku do końca listu, gdyż różnorodność stylu, szczególnie w listach formalnych, nie buduje powagi konstruowanej przez nas wypowiedzi.

Rodzaje listów formalnych i nieformalnych

Jak już wspominałam w poprzednich akapitach list formalny i nieformalny to nazwa, która odnosi się do różnych rodzajów dokumentów kierowanych od nadawcy do adresata zawierających odpowiednią treść.

W zależności od okoliczności komunikacja poprzez listy formalne i nieformalne może być urzeczywistniona na wielorakie sposoby. Oto kilka z nich.

Do form listów formalnych zaliczamy między innymi:

• skargę 
• podanie o pracę 
• reklamację
• list motywacyjny
• list do gazety
• odpowiedz na ogłoszenie
• list do szefa
• list do dyrektora urzędu
• list handlowe
• zaproszenie

Do listów nieformalnych zaliczamy między innymi:

• list do kolegi
• list do członka rodziny
• nieformalny e-mail

Struktura listu czyli wstęp, rozwinięcie, zakończenie

Każdy rodzaj listu będziemy pisali z zachowaniem odpowiednich reguł. 

Co do zasady wstęp listu, jego rozwinięcie i zakończenie powinno być ze sobą spójne pod względem merytoryczny i językowym. 

Temat listu powinien być zrozumiały przez odbiorcę i wskazany na początku naszej wypowiedzi tak aby osoba, do której piszemy wiedziała jaki jest cel listu. 

W rozwinięciu każdego listu należy oczywiście dokładnie opisać kontekst w jakim podjęta została komunikacja oraz jasno zdefiniować swoje oczekiwania lub żądania.

Na zakończenie należy napisać formułę końcową i złożyć podpis – wiadomo. 

W przypadku listu formalnego i nieformalnego formuły te będą zupełnie inne ale o tym rozpiszę się w dalszej części artykułu. 

Różnice między listem formalnym i nieformalnym

Poprawne pisanie listu formalnego i nieformalnego wymaga wiedzy oraz zrozumienia różnic i podobieństw istniejących między nimi. Głębsze spojrzenie na różnice w obu formatach listów pomoże w lepszym zrozumieniu ich funkcji i zastosowania.

Różnice w ilość informacji i sposobie ich rozmieszczenia

Sama konstrukcja listu formalnego w zakresie architektury informacji tzn. gdzie umieszczone jest tekst na kartce papieru, w znacznym stopniu wskazuje na jego charakter. Co do zasady dokumenty o charakterze urzędowym mają formę wizualna, której nie używa się w listach nieformalnych.

Formatowanie listu formalnego wymaga umieszczenia danych osobowych po lewej stronie, na górze kartki. Po prawej stronie powinna znaleźć się miejscowość i data listu. 

Idąc dalej, także z prawej strony poniżej miejscowości i daty umieszczamy odbiorcę czyli adresata listu. Chociaż nie będzie błędem umieszczenie danych adresata pod danymi nadawcy. 

Poniżej danych adresata umieszczamy treść listu, którą warto poprzedzić tytułem mówiącym o jego charakterze np. Wypowiedzenie, Zażalenie, Wniosek. 

Dobrze wygląda tytuł wyśrodkowany i wyboldowany. Odbiorca listu od razu będzie wiedział czego dotyczy korespondencja.

Na zakończenie naszych wywodów w liście składamy własnoręczny podpis i umiejscawiamy go pod treścią listu z prawej strony. Mamy tutaj jednak także panuje dowolność i często znajduje się on także z lewej strony. Nie jest to błędem. Podpis powinien zawierać nasze pełne imię i nazwisko.

Jeżeli chodzi o list nieformalny to zaczynamy pisać go od umieszczenia daty w prawym górnym rogu. Następnie z lewej strony w jednej czwartej kartki, podobnie jak w przypadku listu formalnego wskazujemy odbiorcę, ale używając zupełnie innych struktur o czym będzie jeszcze mowa. 

Podpis składamy na dole pod listem po prawej albo po lewej stronie. Można podpisać się tylko imieniem albo zdrobnieniem swojego imienia czy nawet “nickiem”.

Dobór zwrotów rozpoczynających i kończących list

Niezależnie czy jest to list formalny czy nieformalny już na samym początku  należy wprowadzić grzecznościową formułę rozpoczynającą. 

Oczywiście pisząc list formalny, zwroty grzecznościowe będą miały podobną formę jak w języku polskim czyli “Szanowny Pani/e”, a w przypadku listu nieformalnego “Cześć; Droga Magdo; etc.” 

Na zakończenie listu formalnego napiszemy “Z wyrazami szacunku; W oczekiwaniu na Pana/Pani odpowiedź; Z szacunkiem”. Natomiast kończąc list nieformalny możesz napisać “buziaczki; buziaki, Twoja ukochana, Twój ukochany, ściskam, uściski, pozdrawiam”. 

Wszystkie te zwroty przetłumaczyłam w dalszej części artykułu.

Użycie form czasowników w 2 i 3 osobie liczby pojedynczej i dobór słownictwa

Bez wątpienia każdy list formalny powinien być napisany w trzeciej osobie liczby pojedynczej, czyli pisany na Pan, Pani (hiszp: Usted). Wynika to z faktu, że najprawdopodobniej zwracasz się do osoby, której nie znasz. Jeżeli jednak znasz tę osobę to jest ona na wyższym stanowisku od Ciebie i należy jej werbalny szacunek (np. Twój szef). 

Poza stosowaniem form 3 osoby liczby pojedynczej nie powinniśmy zapomnieć o zachowaniu odpowiedniego słownictwa (bardziej wyrafinowanego, formalnego, czasem technicznego) i odpowiednich konstrukcji.

Pisząc list nieformalny z kolei używaj drugiej osoby liczby pojedynczej – ty (hiszp: tu) . Przecież nie będziesz nazywać swojego kolegi czy koleżanki Panem albo Panią. 

W liście nieformalnym używaj prostych form i krótkich zdań. Bądź prawdziwy i szczery, tzn. pisz o emocjach zarówno tych dobrych i złych. Używanie konstrukcji językowych nacechowanych formalizmem i skomplikowanymi słowami może zostać odebrane jako forma wywyższanie się. 

Pisząc do osoby bliskiej używaj języka, który stosujesz w kontakcie ustnym. Twój list będzie wtedy naturalny i przyjazny.

Informacja o załącznikach

Załączniki możemy dodać zarówno do listu formalnego jak i nieformalnego (np. zdjęcia). W liście formalnym najczęściej pisze się słowo “anexo”, które oznacza nic innego jak załącznik. W liście formalnym zobaczymy raczej zdanie “Te adjunto una foto de ….” czyli Załączam Ci zdjęcie z …

Interpunkcja i forma listu w języku hiszpańskim

Listy hiszpańskie, zarówno formalne jak i nieformalne, zazwyczaj pisane są bez zachowania akapitów. Nie stosuje się ich już tak często jak kiedyś. Obecnie preferowany jest układ blokowy tekstu. Warto pamiętać aby pomiędzy poszczególnymi akapitami tekstu zrobić odstęp, poprawiający czytelność tekstu, a także aby wskazać, że przechodzisz do kolejnego zagadnienia w treści listu. 

W listach hiszpańskich bardzo ważne jest zachowanie zasad interpunkcji przy rozpoczęciu listu. Kiedy piszemy zwroty typu: Szanowny Panie czy Kochany Ignacio, to po tych zwrotach należy postawić dwukropek (:), a nie jak w przypadku języka polskiego jesteśmy przyzwyczajeni do postawienia przecinka (,). 

Natomiast na końcu listu, przy pożegnaniu, a przed naszym podpisem, stawiamy przecinek.

Jak ubogacić naszą wypowiedź pisemną w języku hiszpańskim?

W procesie pisania listu, bez względu na jego charakter, obowiązuje zasada, która mówi, że jak Cię czytają tak Cię postrzegają. 

Oznacza to, że należy posługiwać się odpowiednim słownictwem oraz konstrukcjami językowymi podnoszącymi jakość przekazywanych treści. 

Mam na myśli w tym miejscu między innymi łączniki zdań, które nadają treści odpowiedniej dynamiki czytania. Mówię o spójnikach oraz przyimkach, które mają wielki wpływ na to w jaki sposób czytany będzie napisany przez Ciebie list. 

Należą do nich między innymi:

• antes de – przed, np. Antes de salir cierra la puerta. Przed wyjściem, zamknij drzwi.
• después de  – po, np. Después de la comida, se fue. Po obiedzie, poszedł sobie.
• de (no) poder – jeśli nie, np. De no poder venir, llámame. Jeżeli nie będziesz mógł przyjść, zadzwoń do mnie.
• porque – ponieważ, np. Viajé a Italia porque necesitaba visitar mis amigos. Podróżowałam do Włoch ponieważ chciałam odwiedzić moich przyjaciół. W tym miejscu szczególnie polecam przeczytanie artykułu o różnicach w użyciu słowa porque.
• cada vez que – za każdym razem kiedy,
  np. Cada vez que te vas, estoy muy triste. Za każdym razem jak odchodzisz jestem bardzo smutny.
• por esta razón – z tego powodu,
  np. No me cae bien Juan y por esta razón no quiero ir a esta fiesta. No quiero verle. Nie pasuje mi Juan i z tego powodu nie chcę iść na tę imprezę. Nie chcę go widzieć. 

• en conclusión – jako konkluzja / podsumowując,
  np. En conclusión quiero decir que este producto no cumple sus funciones y por eso quiero devolverlo. Podsumowując chcę powiedzieć, że ten produkt nie spełnia swoich funkcji i dlatego chcę go zwrócić. 
• sin embargo – pomimo to / jednak / niemniej jednak,
  np. Sin embargo Juan no respondió. Pomimo to Juan nie zareagował.
• así que – więc,
  np. Pareces muy cansado así que me voy ya. Wyglądasz na zmęczonego, więc pójdę już.
• para – żeby / aby,
  np. Espero que estés listo para salir ya. Mam nadzieję, że jesteś gotowy aby wyjść. 
• por – przez / na / z powodu / dla / przez / w,
  np. No puedo salir por mi enfermedad. Nie mogę wyjść z powodu mojej choroby. Ponieważ różnic między por i para jest bardzo dużo, polecam artykuł, który napisałam dokładnie na ten temat.
• aunque – chociaż,
  np. Escuchen, quiero decirles algo, aunque parezca extraño. Słuchajcie, chcę Wam coś powiedzieć chociaż zabrzmi to dziwnie. 
• por otra parte – z drugiej strony / poza tym / z kolei,
  np. Este tema tiene muchas ventajas pero por otra parte yo veo muchas desventajas. Ten temat temat ma wiele zalet, ale z drugiej strony ja widzę wiele wad. 
• a pesar de que – pomimo / niezależnie od,
  np. Se aplican las mismas reglas a pesar de la edad. Stosowane są te same reguły, niezależnie od wieku.
• en primer lugar – na pierwszym miejscu,
  np. En primer lugar hay que destacar las reglas. Na pierwszym miejscu należy wskazać zasady.
• al final – na końcu,
  np. Al final quiero decir que me gusta mucho tu idea de ir de vacaciones a Mallorca. Na koniec chcę Ci powiedzieć, że bardzo podoba mi się Twój pomysł wyjazdu na wakacje na Majorkę. 

Pozostałą część artykułu poświęciłam na stworzenie możliwie najpełniejszej bazy wartościowych słów i zwrotów językowych, które z powodzeniem możesz używać w swoich listach. 

Podzieliłam je tak aby łatwo było odnaleźć konkretny zwrot w trakcie pisania listu patrząc z perspektywy poszczególnych kroków tworzenia treści.

Zwroty języka hiszpańskiego dla listu formalnego

Przywitanie

• Señor/a: – Pan / Pani (piszemy tak gdy nie znamy imienia i nazwiska adresata)
• Señor/a López: – Pan / Pani López
• Estimado/a señor/a: – Szanowny/a Panie / Pani (piszemy tak gdy nie znamy imienia i nazwiska adresata)
• Estimado/a señor/a López: – Szanowny/a Panie / Pani López
• Muy señor mío – Szanowny Panie 
• Respetable señora: – Szanowna Pani (piszemy tak gdy nie znamy imienia i nazwiska adresata)
• Excelentísimo Señor Embajador: – dosłownie Wspaniały Panie Ambasadorze
• Apreciado Señor Martínez – Szanowny Panie Martínez

Wprowadzenie

• Con referencia a su anuncio publicado por El País el pasado 25 de mayo del 2019, adjunto mi curriculum vitae.
  W ogłoszeniu, które pojawiło się w Dzienniku El País 25 maja 2019 roku, załączam moje CV.
• Les escribo esta carta para preguntarles si han encontrado una maleta que me dejé olvidada en el autobús de vuestra compañía.
  Piszę do Państwa aby zapytać czy nie znaleźli Państwo walizki podróżnej, którą zostawiłam w autobusie Państwa firmy.

Rozwinięcie

• En relación con la oferta para …., publicada en el diario El Mundo del pasado 9 de junio, tengo el gusto de remitirles mi curriculum vitae con el objetivo de participar en el proceso de selección.
  W odniesieniu do oferty na stanowisko…., która była opublikowana w dzienniku El Mundo dnia 9 czerwca, mam przyjemność przesłania Państwu moje CV w celu wzięcia udziału w procesie rekrutacji.
• Como puede apreciar… – jak Pan może dostrzec…
• Además… – ponadto…
• Sin embargo… – niemniej jednak / jednakże…
• En el caso que… – W przypadku gdy…

Zakończenie

• Desearía que tengan en cuenta mi candidatura en la selección a un candidato en vuestra empresa.
  Prosiłabym aby wzięli Państwo pod uwagę moją kandydaturę podczas wyboru pracownika w Państwa firmie.
• En caso de que lo consideran oportuno me gustaria presentar mis cualidades y experiencia en una reunión. 
  W przypadku, gdy uznacie Państwo za właściwe chciałabym przedstawić moje kwalifikacje i doświadczenie na spotkaniu.
• Quedo a su disposición para ampliar cuanta información estimen necesaria.
  Czekam na wieści od Państwa abym mogła udzielić więcej informacji o sobie.

Pożegnanie

• A la espera de sus noticias le saludo atentamente.
  W oczekiwaniu na Państwa odpowiedź pozdrawiam serdecznie. 
• Atentos saludos – Serdeczne pozdrowienia
• Un saludo cordial – Serdeczne pozdrowienie
• Quedo a la espera de sus noticias – Czekam na Państwa odpowiedź

Zwroty języka hiszpańskiego dla listu nieformalnego

Przywitanie

• Hola! – Cześć
• Querido Ignacio: – Kochany Ignacio
• ¿Qué tal? – Co słychać?
• ¿Qué tal estás? Jak się masz?
• ¿Cómo estás? – Jak się masz?
• Hace mucho que no sé nada de ti. – Minęło już dużo czasu od kiedy się kontaktowaliśmy.
• ¿Qué es de tu vida? – Co tam u Ciebie?
• ¿Qué tal tu vida? – Jak u Ciebie?
• Siento no haberte escrito antes, pero estaba muy liado / no he tenido tiempo.
  Przepraszam, że nie pisałem wcześniej ale byłem bardzo zajęty / nie miałem czasu.

Wprowadzenie

• Te escribo para darte una buena noticia.
  Piszę do Ciebie aby powiedzieć Ci o wspaniałej wiadomości
• No te lo vas a creer que me ha pasado.
  Nie uwierzysz co mi się wydarzyło.
• Nunca te lo vas a creer.
  Nigdy w to nie uwierzysz.
• Acabo de recibir tu correo electrónico.
• Właśnie otrzymałem Twój mail.
• Te escribo para agradecerte.
  Piszę aby Ci podziękować.
• Te escribo para informarte…
  Piszę aby Cię poinformować…
• Te agradezco mucho la invitación.
  Dziękuję Ci za zaproszenie.

Rozwinięcie

• En ocasión de … – Przy okazji
• En primer lugar … – Po pierwsze
• En otras palabras … – Inaczej mówiąc…
• Por fin se han cumplido mis sueños – W końcu spełniły się moje marzenia.
• Lo siento mucho pero … – Przykro mi ale…
• Al otro lado …. – Z drugiej strony…
• Por cierto, sabes algo de Alicia? – A przy okazji, wiesz coś o Alicji?

Zakończenie

• Te echo mucho de menos. – Bardzo za Tobą tęsknię.
• Me acuerdo mucho de ti. – Pamiętam o Tobie.
• Cuidate mucho. – Uważaj na siebie.
• Escríbeme pronto. – Napisz do mnie szybko.
• Escríbeme en cuanto puedas. – Napisz do mnie kiedy będziesz mógł.
• Espero verte pronto. – Mam nadzieję, że Cię szybko zobaczę.
• Estoy deseando verte pronto. – Marzę aby Cię znowu zobaczyć.
• Hasta pronto. – Do zobaczenia niedługo.
• Hasta dentro de unos dias. – Do zobaczenia za kilka dni.

Pożegnanie

• Saludos – Pozdrowienia
• Besos – Buziaki
• Adiós – Cześć
• Mis mejores deseos – Moje najlepsze życzenia.
• Un beso – Buziak
• Un besazo – Wielki buziak
• Muchos besos – Dużo buziaków
• Mil besos – Tysiąc buziaków
• Un abrazo – Uścisk / przytulenie
• Un fuerte abrazo – Mocny uścisk / przytulenie
• Abrazos – Uściski
• Bss – skrót od besos, czyli buziaki

Słowo na zakończenie

Pisanie listów, w szczególności formalnych, jest sztuką samą w sobie, a w życiu zawodowym czynnością powtarzaną wielokrotnie. 

Pracując lub ucząc się w Hiszpanii warto wiedzieć jak komunikować się z np. działami HR lub z organami uczelni. Umiejętność napisania poprawnego podania to podstawa jeżeli myślisz o pełnej samodzielności w meandrach administracyjnych innego kraju. 

W trakcie kursu języka hiszpańskiego w naszej szkole piszemy dużo listów, szczególnie tych nieformalnych. Zachęcam każdego do samodzielnego pisania listów, podań lub innych dokumentów, gdyż tylko przez praktykę można się tej sztuki nauczyć biegle. A potem to już jak z jazdą na rowerze… nie da się tego zapomnieć.