O przeszłości w języku hiszpańskim czyli Pretérito Indefinido i Imperfecto

Mądrość ludowa mówi, że przeszłość to dziś. To wydarzenia z przeszłości definiują kim jesteśmy, co robimy i jak żyjemy. Hiszpanie do opisywania przeszłości używają wielu czasów, różniących się od siebie zasadniczo. Na początku przygody z językiem hiszpańskim warto opanować dobrze następujące dwa: Pretérito Indefinido i Pretérito Imperfecto.

W odróżnieniu od języka polskiego w języku hiszpańskim wyróżniamy siedem czasów, w tym aż cztery czasy przeszłe, dwa przyszłe i jeden teraźniejszy.

Czasy przeszłe w języku hiszpańskim

Największą trudność w początkowej nauce sprawiają czasy przeszłe ponieważ w zależności czy mówimy o niedalekiej lub dalekiej przeszłości czy wydarzeniach wielokrotnie powtarzających się w przeszłości, używamy innego czasu przeszłego.

Czasy przeszłe możemy podzielić na:

• proste i złożone
• dokonane i niedokonane

Do czasów prostych zaliczamy:

• preterito indefinido
• preterito imperfecto

Do czasów złożonych:

• preterito perfecto
• preterito pluscuamperfecto

Wymienione powyżej czasy przeszłe poza Preterito Imperfecto są czasami dokonanymi.

Chociaż Preterito Indefinido jest czasem dokonanym, a Imperfecto niedokonanym, często łączymy oba czasy w jednym zdaniu opowiadając historię z przeszłości.

Zdarzają się także sytuacje, w których zastosowanie obu czasów jest prawidłowe natomiast zmieni się znaczenie tego co akurat chcieliśmy wyrazić.

Celem mojego artykułu jest nauczenie Was prawidłowego użycia dwóch czasów przeszłych, które sprawiają, według mnie, największe trudności w zrozumieniu i używaniu czyli Preterito Indefinido i Preterito Imperfecto.

Kiedy używamy Preterito Indefinido?

Powtarzam się ale to ważne – Preterito Indefinido to czas dokonany. Oznacza to, że wszystkie zdarzenia, które miały miejsce w przeszłości są zakończone i nie mają już związku z wydarzeniami dziejącymi się w teraźniejszości.

1. Relacjonowanie wydarzeń z przeszłości

Preterito Indefinido używamy gdy relacjonujemy np. wydarzenia z przeszłości albo opisujemy czyjąś biografię.

• Anoche volví a casa muy tarde.
  Wczoraj wróciłem bardzo późno do domu.
• A lo largo de su vida sufrió muchos accidentes.
  W swoim życiu miał wiele wypadków.
• La guerra civil española terminó en 1939.
  Hiszpańska wojna domowa zakończyła się w 1939 roku.

Wyobraź sobie, że opisujesz życie i twórczość sławnego poety, który nie żyje. Wszystko co powiesz, działo się wiele lat temu (np. że miał dzieci, napisał 100 wierszy, mieszkał w określonym miejscu). Dodatkowo możesz w takich zdaniach użyć typowych dla Preterito Indefinido określników czasu (wczoraj, przedwczoraj, w roku 1999).

• Adam Mickiewicz nació en 1798, tuvo cuatro hijos y dos hijas, escribió muchos poemas.
  Adam Mickiewicz urodził się w 1798 roku, miał czterech synów i dwie córki, napisał wiele poematów.

2. Opis wydarzeń następujących po sobie w przeszłości

Preterito Indefinido używamy także gdy opisujemy wydarzenia, które następowały jedno po drugim:

• Juan se casó, tuvo tres hijos, se trasladó a Italia.
  Juan się ożenił, trzech dwóch synów, przeprowadził się do Włoch
• Compramos los billetes y fuimos a Madrid.
  Kupiliśmy bilety i pojechaliśmy do Madrytu.
• Mi cita con Marco duró 3 horas.
  Moja randka z Markiem trwała trzy godziny.

W obu zdaniach mówimy tylko co się stało w określonym czasie, nie opowiadamy wielkich historii czy wydarzeń powtarzających się w przeszłości. Mówimy o tym co się wydarzyło i zakończyło. W zdaniu dotyczącym wyjazdu do Madrytu, informujemy naszego rozmówcę o działaniach jakie następowały po sobie (kupiliśmy bilety i pojechaliśmy do Madrytu).

3. Dokonane czynności powtarzające się w przeszłości

Czasami, możemy użyć Preterito Indefinido kiedy mówimy o akcji albo czynności powtarzającej się. Dotyczy to jednak akcji zakończonych. Zdania takie często zawierają takie określenia jak:muchas veces (wiele razy) lub varias veces (kilka razy).

• Al tener 22 años fui a esta tienda varias veces.
  W wieku 22 lat poszedłem do tej dyskoteki kilka razy.

Jak tworzyć czas Preterito Indefinido

Podobnie jak w innych czasach języka hiszpańskiego, utworzenie czasu Preterito Indefinido polega na odpowiedniej odmianie czasownika poprzez użyciu odpowiednich końcówek dla każdej z koniugacji (-AR, -ER, -IR).

W czasie Preterito Indefinido występuje wiele czasowników nieregularnych. Jest jednak metoda aby je łatwo zapamiętać. Trzeba ułożyć je w odpowiednie grupy, które znacznie ułatwiają zapamiętywanie.

Zacznijmy jednak od rzeczy prostych czyli czasowniki regularne.

Czasowniki regularne w czasie Preterito Indefinido

Tak jak już pisałam, tworzenie czasu przeszłego (oraz każdego innego) polega na użyciu odpowiedniej końcówki czasownika. Poniżej wybrane czasowniki regularne w czasie Preterito Indefinido w podziale na koniugacje, zaczynając od końcówek.

Końcówki koniugacji – AR

liczba pojedyncza

1. é
2. aste
3. ó

liczba mnoga

1. amos
2. asteis
3. aron

Zobacz jak wygląda odmiana na przykładzie czasownika regularnego: HABLAR

liczba pojedyncza

1. hablé
2. hablaste
3. habló

liczba mnoga

1. hablamos
2. hablasteis
3. hablaron

Końcówki koniugacji – ER

liczba pojedyncza

1. í
2. iste
3. ió

liczba mnoga

1. imos
2. isteis
3. ieron

Zobacz jak wygląda odmiana na przykładzie czasownika regularnego: COMER

liczba pojedyncza

1. comí
2. comiste
3. comió

liczba mnoga

1. comimos
2. comisteis
3. comieron

Końcówki koniugacji – IR

liczba pojedyncza

1. í
2. iste
3. ió

liczba mnoga

1. imos
2. isteis
3. ieron

Zobacz jak wygląda odmiana na przykładzie czasownika regularnego: SALIR

liczba pojedyncza

1. salí
2. saliste
3. salió

liczba mnoga

1. salimos
2. salisteis
3. salieron

Zacznij przygodę z językiem hiszpańskim już dziś!

Zostań naszym uczniem i poznaj jeden z najpiękniejszych języków obcych na świecie! Kursy języka hiszpańskiego w Warszawie.

Zobacz kursy

Czasowniki nieregularne w czasie Preterito Indefinido

Najważniejszą rzeczą, którą trzeba zapamiętać przy odmianie czasowników nieregularnych w czasie Preterito Indefinido jest to, że zachodzi zmiana w temacie czasownika.

Temat czasownika w czasie Preterito Indefinido w porównaniu do tematu czasownika w czasie Presente de Indicativo ulega zmianie w taki sposób, że nie możesz odmieniać czasownika tak jak w czasie teraźniejszym.

W czasie teraźniejszym odmienia się czasownik poprzez dodanie do tematu odpowiednich końcówek np. andar (ando, andas, anda, andamos, andais, andan).

W czasie Preterito Indefinido powyższy sposób odmiany nie zadziała ponieważ zmianie ulega co do zasady nie tylko temat czasownika ale również końcówka.

Moja rada jest taka aby nauczyć się czasowników nieregularnych na pamięć i zapamiętać jest raz na zawsze. Po prostu.

Przedstawię Ci odmiany wybranych czasowników nieregularnych.

ANDAR – iść

liczba pojedyncza

1. anduve
2. anduviste
3. anduvo

liczba mnoga

1. anduvimos
2. anduvisteis
3. anduvieron

TENER – mieć

liczba pojedyncza

1. tuve
2. tuviste
3. tuvo

liczba mnoga

1. tuvimos
2. tuvisteis
3. tuvieron

ESTAR – być

liczba pojedyncza

1. estuve
2. estuviste
3. estuvo

liczba mnoga

1. estuvimos
2. estuvisteis
3. estuvieron

Zauważ, że wymienione wyżej czasowniki mają bardzo podobne tematy. Jeśli będziesz się uczyć czasowników “grupując je” w taki sposób, dużo szybciej zdołasz je zapamiętać.

DAR – dawać

liczba pojedyncza

1. di
2. diste
3. dio

liczba mnoga

1. dimos
2. disteis
3. dieron

DECIR – mówić

liczba pojedyncza

1. dije
2. dijiste
3. dijo

liczba mnoga

1. dijimos
2. dijisteis
3. dijeron

HACER – robić

liczba pojedyncza

1. hice
2. hiciste
3. hizo

liczba mnoga

1. hicimos
2. hicisteis
3. hicieron

LEER – czytać

liczba pojedyncza

1. lei
2. leiste
3. leyo

liczba mnoga

1. leimos
2. leisteis
3. leyeron

PEDIR – prosić

liczba pojedyncza

1. pedi
2. pediste
3. pidio

liczba mnoga

1. pedimos
2. pedisteis
3. pidieron

Czasownikiem całkowicie nieregularnym jest czasownik SER i IR. Oba czasowniki mają identyczną odmianę. W tym przypadku kontekst użycia jest kluczowy do zrozumienia co rozmówca ma na myśli.

SER/IR – być/iść

liczba pojedyncza

1. fui
2. fuiste
3. fue

liczba mnoga

1. fuimos
2. fuisteis
3. fueron

Zawsze polecam moim uczniom naukę języka hiszpańskiego przez słuchanie piosenek. Idealną piosenką do wyćwiczenia czasu preterito indefinido jest “Que hiciste” Jennifer Lopez. Ile czasowników usłyszałeś?

Określniki czasu Preterito Indefinido

Hiszpańskie czasy przeszłe chociaż sprawiają wiele trudności mają pewne określenia, które pomagają nam w ich prawidłowym użyciu. W czasie Preterito Indefinido mamy:

• ayer – wczoraj
• anteayer – przedwczoraj
• anoche – wczoraj w nocy
• el año pasado – w zeszłym roku
• hace un año – w tamtym roku
• en 2005 – w 2005 roku
• la semana pasada – w zeszłym tygodniu
• el mes pasado – w zeszłym miesiącu
• hace 2 años – dwa lata temu
• hace mucho tiempo – dawno temu
• el otro día – pewnego dnia

Jak widzisz użycie czasu Preterito Indefinido wcale nie jest takie trudne. Przejdźmy teraz do kolejnego czasu czyli Preterito Imperfecto.

Kiedy używamy Preterito Imperfecto?

Czas pretérito imperfecto jest jedynym czasem przeszłym niedokonanym. Często nazywany jest “opisowym”, ponieważ służy do opisywania historii z przeszłości, wydarzeń wielokrotnie powtarzających się lub zwyczajów, które robiliśmy np. w dzieciństwie. Abyś mógł lepiej to zrozumieć, wypiszę Ci sytuacje, w których należy użyć Preterito Imperfecto.

1. Opisy miejsc, osób i sytuacji z przeszłości

Pierwszym przykładem użycia tego czasu są opisy miejsc, osób i sytuacji z przeszłości. Wyobraź sobie, że opowiadasz dziecku bajkę i opisujesz jakiś konkretny dzień. Opowiadasz mu o pogodzie, o przejeżdżających samochodach i spacerujących ludziach w parku. We wszystkich tych sytuacjach musisz użyć preterito imperfecto.

• Era un día caluroso, había mucha gente en la calle, no pasaba ningún coche.
  Był ciepły szary, było dużo ludzi na ulicy, nie przejeżdżał żaden samochód.
• Era una casa muy grande, tenía siete dormitorios, valía un millón de euros.
  To był bardzo duży dom, miał siedem sypialni, był wart milion euro.
• Había una princesa que vivía en un castillo. Pasaba las noches pensando de su príncipe azul.
  Była sobie księżniczka, która mieszkała w zamku. Spędzała noce myśląc o swoim księciu.

2. Czynności powtarzające

Preterito imperfecto używamy także kiedy opisujemy czynności powtarzające się, zwyczajowe lub długotrwałe, np.

• Cuando era niño, me gustaba jugar con otros niños al tenis.
  Gdy byłem mały, lubiłem grać z innymi dziećmi w tenisa.
• Cuando eran pequeños, todos los días iban al río, almorzaban en el parque y jugaban con los vecinos.
  Gdy byli mali, codziennie chodzili nad rzekę, jedli lunch w parku i bawili się z sąsiadami.

3. Opis przyczyny innej czynności

Czas ten wykorzystujemy ponadto gdy opisujemy przyczynę innej czynności, która miała miejsce w przeszłości. W takim przypadku łączymy czas preterito indefinido i imperfecto, np.

• Fuimos de paseo porque no queríamos pasar toda la tarde en casa.
  Poszliśmy na spacer, ponieważ nie chcieliśmy spędzić całego dnia w domu.
• No fui a la fiesta con Marta porque tenía otros planes para ese día.
  Nie poszedłem na przyjęcie bo miałem inne plany tamtego dnia.

4. Czynności z nieokreślonym czasem zakończeniu lub rozpoczęcia

Preterito imperfecto wykorzystujemy do opowiadania o czynnościach, których rozpoczęcie i zakończenie nie jest ściśle określone w czasie, na przykład:

• Veíamos como entraban los coches al garaje en el Centro Comercial.
  Widzieliśmy jak samochody wjeżdżały do garażu w Centrum Handlowym.
• Las chicas paseaban por el parque i hablaban sobre sus novios.
  Dziewczyny spacerowały po parku i rozmawiały o swoich chłopakach.

5. Czynności będące tłem dla innych zdarzeń

Bardzo częstym użyciem czasu niedokonanego jest opis czynności albo stanów, które trwały jakiś czas i były tłem dla innych zdarzeń trwających krótko, jednorazowo, np.

• No estaba en casa cuando me llamaste.
  Nie byłem w domu, kiedy do mnie dzwoniłeś.
• Cuando iba a dormir el teléfono sonó.
  Kiedy poszedłem spać, zadzwonił telefon.
• Mientras Marta comía su madre regresó a casa.
  Podczas gdy Marta jadła obiad, jej mama wróciła do domu.

Tworzenie czasu pretérito imperfecto

Czas pretérito imperfecto jest według mnie najprostszym czasem przeszłym do opanowania pod względem odmiany czasownika.

Czasowniki regularne są bardzo łatwe do zapamiętania, a nieregularnych, na twoje szczęście jest tylko trzy. Zacznijmy od regularnych.

Czasowniki regularne w czasie pretérito imperfecto

Czasowniki koniugacji – AR – końcówki:

liczba pojedyncza

1. aba
2. abas
3. aba

liczba mnoga

1. ábamos
2. abais
3. aban

TRABAJAR – pracować

liczba pojedyncza

1. trabajaba
2. trabajabas
3. trabajaba

liczba mnoga

1. trabajábamos
2. trabajabais
3. trabajaban

Czasowniki koniugacji – ER – końcówki:

liczba pojedyncza

1. ía
2. ías
3. ía

liczba mnoga

1. íamos
2. íais
3. ían

COMER – jeść

liczba pojedyncza

1. comía
2. comías
3. comía

liczba mnoga

1. comíamos
2. comíais
3. comían

Czasowniki koniugacji – IR – końcówki:

liczba pojedyncza

1. ía
2. ías
3. ía

liczba mnoga

1. íamos
2. íais
3. ían

VIVIR – żyć, mieszkać

liczba pojedyncza

1. vivía
2. vivías
3. vivía

liczba mnoga

1. vivíamos
2. vivíais
3. vivían

Czasowniki nieregularne w czasie pretérito imperfecto

Tak jak już wspominałam nauka czasowników nieregularnych w czasie Preterito Indefinido to bułka z masłem. Istnieją tylko trzy i dlatego nie ma problemu z ich zapamiętaniem. Tymi czasownikami są: SER, IR i VER. Spójrz na ich odmiany.

SER – być

liczba pojedyncza

1. era
2. eras
3. era

liczba mnoga

1. eramos
2. erais
3. eran

IR – iść

liczba pojedyncza

1. iba
2. ibas
3. iba

liczba mnoga

1. ibamos
2. ibais
3. iban

VER – widzieć

liczba pojedyncza

1. veía
2. veías
3. veía

liczba mnoga

1. veíamos
2. veíais
3. veían

Warto zauważyć, że we wszystkich czasownikach (regularnych i nieregularnych), pierwsza i trzecia osoba liczby pojedynczej odmienia się w ten sam sposób.

Określniki czasu preterito imperfecto

• de joven – za młodu
• de niño – jako dziecko
• hace unos años – kilka lat temu
• antes – przedtem
• a veces – czasami
• de vez en cuando – od czasu do czasu
• todos los días – codziennie
• cada lunes – w każdy poniedziałek
• cada día – każdego dnia
• Indefinido czy imperfecto? Czyli jaki czas użyć?

Ile razy opowiadając jakąś historię w czasie przeszłym zastanawiałeś się jakiego czasu użyć. Zapewne odruchowo w głowie szukałeś określników czasu. Jak “ayer” to indefinido, a jak “cuando era …” to imperfecto. Ale co robić gdy określników czasu nie ma? Który czas jest prawidłowy? Kurs języka hiszpańskiego w naszej szkole jest pełny przykładów, których używamy aby opanować umiejętność właściwego użycia tych czasów.

Przykłady użycia indefinido oraz imperfecto

Jeżeli opisujesz np. koleżankę z dzieciństwa, która była piękną dziewczyną i miała długie blond włosy i niebieskie oczy ale widziałeś ją niedawno i ona od ostatniego spotkanie bardzo się zmieniła to powinieneś użyć czasu preterito indefinido. Masz jej obraz z przeszłości, który jest zakończony, dokonany. Teraz koleżanka wygląda inaczej.

• Marta fue muy guapa, tuvo el pelo rubio y ojos azules.
  Marta była bardzo ładna, miała blond włosy i niebieskie oczy.
  (Marta z czasem się zmieniła i już nie jest tak ładna jak kiedyś)

Może zdarzyć się też sytuacja podobna, jednak opisujesz koleżankę z dzieciństwa, która także była piękna ale od tamtej pory jej nie widziałeś i nie wiesz czy się zmieniła z biegiem lat. Nie masz z nią kontaktu. Nie wiadomo czy mówisz o stanie nieaktualnym i dlatego powinieneś użyć czasu preterito imperfecto.

• Marta era muy guapa, tenía el pelo rubio y ojos azules.
  Marta była bardzo ładna, miała blond włosy i niebieskie oczy. (Nie wiesz jak wygląda teraz Marta)

Czyli to samo zdanie ale powiedziane w innym czasie, oznaczające na poziomie intencji co innego.

Przykłady użycia indefinido oraz imperfecto z czasownikiem TENER

Kolejnym przykładem użycia rozróżnienia czasu indefinido i imperfecto jest użycie czasownika TENER w formie “tuve” albo “tenía”.

Czas preterito indefinido będziemy używać gdy mówimy o akcjach, np.

• Tuve que correr. Musiałem biegać.
• Tuve que dormir. Musiałem spać.
• Tuvimos que andar mucho. Musieliśmy dużo chodzić.

Tenía, czyli formy czasownika tener w czasie preterito imperfecto użyjesz gdy mówisz o zwyczajach albo gdy opisujesz kogoś, np. mówisz o wieku danej osoby.

• Cuando tenía 18 años era muy trabajadora. Kiedy miałam 18 lat byłam bardzo pracowita.

Użycie czasów indefinido oraz imperfecto, a sens zdania

Napisałam wcześniej, że czasami możliwe jest użycie obu czasów podczas opisywania historii z przeszłości i oba są poprawne. Zmienia się jednak znaczenie tego co chcemy powiedzieć. Kiedy np. opisujesz jakieś wydarzenie, np. mecz piłki nożnej możesz zarówno powiedzieć:

• Ayer estuve en un partido de fútbol.
  Wczoraj byłem na meczu piłki nożnej.

albo

• Ayer estaba en un partido de fútbol.
  Wczoraj byłem na meczu piłki nożnej.

Zauważ, że w obu zdaniach jest określnik czasu typowy dla czasu preterito indefinido i nie jest to błąd. Oba zdania znaczą to samo jeśli je przetłumaczymy na język polski. O co więc w tym chodzi?

Różnica polega na tym czy jesteś “wewnętrznie związany” jeszcze z tym meczem czy już nie. Czy wspomnienia o meczu powodują u Ciebie jakieś uczucia czy nie.

Jeżeli nie to użyjesz indefinido i tylko poinformujesz rozmówcę o wyjściu na mecz.

Jeżeli jednak wciąż przeżywasz strzelone gole, widzisz kibiców, masz ochotę śpiewać piosenki z danego klubu to użyjesz imperfecto.

Abyś jeszcze lepiej mógł zrozumieć na czym polegają te drobne, a zarazem duże różnice – obejrzyj proszę ten filmik.

Opowiadanie historii kluczem do opanowania indefinido oraz imperfecto

Jak widzisz prawidłowe użycie obu czasów wcale nie musi być takie skomplikowane. To co polecam każdemu uczniowi to osłuchanie się z językiem i duża praktyka w wykonaniu ćwiczeń i rozmowie.

W trakcie nauki na kursie w naszej szkole języka hiszpańskiego staramy się opowiadać wiele historii. Najlepsze są te prawdziwe, ze swojego życia, które wydarzyły się naprawdę.

Opowiadając historię zastanów się czy opowiadasz wydarzenia jednorazowe czy powtarzające się, czy coś się stało nagle, a może trwało dłuższy czas. Zapewniam Cię, że choć może to być początkowo kłopotliwe, będzie bardzo pomocne. Używając często tych czasów, szybko nauczysz się ich prawidłowo używać.

Jeżeli spodobał Ci się powyższy artykuł i chcesz nauczyć się języka hiszpańskiego to zapraszam serdecznie na kurs języka hiszpańskiego w Langusta.io. Czas Indefinido oraz imperfecto zaczynamy używać od poziomu A2, lekcja 19.

Sukcesów w nauce.